რუსუდან კეკელიძე: სცენარი (ვახტანგ გზირიშვილის გახსენება, სასკოლო ღონისძიება)

1. ,,მზე შინა და მზე გარეთა~ (სიმღერა), ( სცენაზე დგას ეკნარი, რომელზეც მზის ამსახველი სლაიდშოუ მიდის).

2. მინიფილმი ,,მე ვარ ავი მუსაიფი~…(2წთ)

3. ,,კარგ ყმად ვინა ვთქოთ, ვაჟებო~ (კომპოზიცია ვაჟას მოტივებზე),( სცენაზე დგას ეკნარი, რომელზეც საქართველოს მთის, ამსახველი სლაიდშოუ მიდის).

4. პატრიარქის დალოცვა მეომრებისა (ვიდეოფილმი).

5. ლლადო ასათიანი-,,ჰეი, თქვენ, არაგველებო… (ვიდეოფილმი)

ეკრანზე მიდის კლიპი მხედრები (დოლის ხმაზე).

6. - მუდამ ასე ყოფილა საქართველოში, როგორც კი მამული შველას ითხოვდა _ ქუდზე კაცი გამოდიოდა მტერთან საბრძოლველად.

ჩვენმა ავბედითმა დღეებმაც მოითხოვა ქუდზე კაცი და სიცოცხლით ანთებული ახალგაზრდების მჩქეფარე სისხლი.

- (ეკრანზე სლაიდშოუ ვახტანგ გზირიშვილის შესახებ).

- ვახტანგის მამა, ბადრი გზირიშვილი, აფხაზეთის ომში რომ არ დაღუ¬პულიყო, ბიჭიც რომ იმ დროს დაბადებულიყო, როცა ჩვენი ტერიტორიები არ იყო დაკარგული, ეს თვალხატულა ბიჭი, ალბათ, სხვა რამეზე იოცნებებდა. მაგრამ მისი ოცნება ბავშვობიდან იყო ომში დაღუპული მამის დაწყებული საქმის გაგრძელება და სამშობლოს დამცველთა რიგებში ჩადგომა.

- ეს საღამო ვახტანგ გორგასლის ჳ ხარისხ¬ის ორდენოსან ვახტანგ გზირიშვილს ეძღვნება. ვახტანგს, რომელმაც გმირობის, ვაჯკაცობის უკვდავი მაგალითი უჩვენა ქვეყანას, ვახტანგს, ვახტანგ გორგასლის ჳ ხარისხის ორდენის კავალერს, ვახტანგს, რომლის სახელსაც ჩვენი სკოლა ატარებს.

- ვახო 1988 წლის 23 აპრილს დაიბადა, საქართველოში არ დაბადებულა, იმხანად ოჯახი რუსეთში ცხოვრობდა, მაგრამ საქართველოში დიდი ამბები ხდებოდა და გზირიშვილებს რა გააძლებინებდა ქვეყნიდან შორს.

- `გამარჯობა მარინა, როგორ ხართ, ვიცი რა ძლიერი ქალი ხარ, თუ ცოცხალი არ დავბრუნდი, ვახტანგი ვაჟკაცად გამიზარდე~. ჻ქალბატონმა მარინა ეს სიტყვები აფხაზეთის ომში წასული ქმრისაგან ტელევიზიით მოისმინა. … მეუღლე ტამიშიდან აღარ დაბრუნებულა.

_ ვახოს ბავშვობიდანვე უყვარდა სიმარტოვე. შეეძლო დილიდან საღა¬მომდე განმარტოვება, რომ თამაშობდა ჯარისკაციც თავად იყო, მეთაუ¬რიც, მოწინააღმდეგეც. რომ გავიზრდები, მამასავით გმირი გავხდები, (ამბობს პატარა ბიჭი).

_ რას ამბობ, ბიჭო, მე შენ ჯარში არასოდეს არ გაგიშვებ, (გოგონას ხმა)

_ არ წავა, არ გავგზავნი! (იმეორებს გოგონა)

- ვახო 173-ე საშუალო სკოლის მოსწავლე გახდა.

-ერთხელ კლასში მოთხრობა წაუკითხავთ.

_ გგოგონასა და პატარა ვაჟის დიალოგი:

გგოგონა და პატარა ვაჟი კითხულობენ ევდოშვილის „იას“.

- რა მოგეწონა ამ მოთხრობაში?

პატარა ვაჟი პასუხობს:

- მე ის მომეწონა, რომ იამ გადაწყვიტა, ქვეყანას ვუპატრონებო,

„... ია თურმე დედის ცრემლზე ამოსული ყვავილია“.

_ვახტანგი ყოველთვის მაკვირვებდა თავისი სიდინჯით. მის ასაკში ბიჭები კამათობენ, ჩხუბობენ, რაღაც-რაღაცებს ვერ იყოფენ. ის კი არა¬სოდეს ერეოდა ჩხუბში. იმ დროს მას ისეთი გამომეტყველება ჰქონდა, თითქოს უნდოდა თქმა: `ნეტავ, რა ვერ გაიყვესო?~. მეგობრების დიდი სიყვარულის ერთი მიზეზი, ალ¬ბათ, ესეც იყო.

გვიამბობს ვახოს ქართული ენისა და ლიტერატურეს მასწავლებელი.

_ რომ გაიზარდა, კიდევ უფრო ყურადღე¬ბიანი გახდა, კარგი თვისებაც ჰქონდა _ თავის აზრს არასოდეს მოგახვევდა თავზე. შეეძლო ისე ყოფილიყო თავისთვის, ჩუმად დილიდან საღამომდე.

_ ბიჭო, რას გაჩუმებულხარ, ხმა ამოიღ¬ეო! _ ხშირად საყვედურობდა დედა და ვე-რავინ ხვდებოდა, რატომ იყო ჩუმად, რისთ¬ვის ემზადებოდა. ის ხომ მხოლოდ 4 წლის იყო, მამა რომ დაეღუპა. იქნებ ჯარისკაცო¬ბაზე ოცნებობდა, მამის დაწყებული საქმე უნდა გაეგრძელებინა. ამ პატარა ბიჭს მამა საფიცრად გაეხადა.

_ ვახტანგს ბავშვობიდან ერთადერთი მიზანი ჰქონდა _ მამის გზა გაეგრძელებინა და აფხაზეთი დაებრუნებინა. მის სი¬ტყვებს მაშინ ყურადღებას არავინ აქცევდა. ვახომ კი, რომელსაც ძალიან უყვარდა კითხვა, აფხაზეთის ისტორია საფუძვლიანად შეისწავლა. პატა¬რა რუკაზე, რომელსაც სათუთად ინახავდა წიგნებს შორის, ტამიში შავად ჰქონდა შემოხაზული.

თანაკლასელებში ჩამჯდარი ისე სერიოზულად ყვებოდა, ყველა სულგანაბული უსმენდა.

_ აფხაზეთია საქართველოს მიწის დასაწყისი, ნიკოფსიაა ჩვენებური ათვლის წერტილი. ყოველთვის ერთიანი საქართველოს განუყოფელი ნაწილი,

_ ბაგრატ დან მოყოლებული ქართველი მეფეები იწოდებოდნენ „მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა და კახთა“.

_დრანდა თუ ბაგრატის ციხე, წებელდა და დიდრიფში, ლიხნის ციხე თუ მოქვის ტაძარი, ილორი _ ქრისტიანების უმნიშვნელოვანესი სალოცავი.

_ ომები, ნგრევა, ქარტეხილები _ ეს აფხაზეთის დღევანდელი ტკივილ¬ია, დღევანდელი სისხლი და მოუშუშებელი ჭრილობა, დაყოფილია დღეს აფხაზეთის სული, დაყოფილი და დანაწილებული საკუთარი მიწიდან აყრ¬ილ ათასობით ადამიანში და მოფენილია მთელ საქართველოს თუ უცხოე¬თის მხარეს, ასე დიდხანს არ გაგრძელდება, ჩვენ ისევ ერთად ვიქნებით, _ ეს სიტყვები კი საგულდაგულოდ ჩაუწერია თავის რვეულში.

_ ,,უფლისციხესთან სისხლისფერი ყაყაჩოს წვეთი...“

ეკრანზე სლაიდშოუ წითელი ყაყაჩოები…

_ ვაზიანის საწვრთნელი ბაზა. პირველი ასეულის მეთაურის კარავში ერთი მეორის მიყოლებით იძახებდნენ ახალწვეულებს, ისინი სულ ოცდაორნი იყვნენ. ვახტანგიც იმათ შორის იდგა და თავის რიგს ელოდა…

__ რაღაცა განსხვავებული საღამო იყო, _ იგონებს მაშინდელი ასეულის მეთაური, გიორგი ჯინჭარაძე, სიცხისგან ვერ ვიძინებდით. ახალწვეულებს უნდა გავსაუბრებოდი. ძირითა¬დად მათი მოტივაცია მაინ¬ტერესებდა, რატომ მოდიოდნენ ჯარში, შეგნებული ჰქონდათ თუ არა, რისი გაკეთება მოუწევდათ, რა მიზანი ჰქონდათ და ოჯახური მდგომარეობითაც ვინტერესდებოდით.

ვახტანგ გზირიშვილს პირველად რომ გავესაუბრე, ვერ ვიფიქრებდი, რომ ეს ლამაზი, ახოვანი ბიჭი ასე ხანმოკლე სიცოცხლისთვის და თავგანწირვისთვის მოევლინა ჩვენს ტანჯულ ქვეყანას. ასეთმა ჯიშიანმა ბიჭებმა შთამომავლობა უნდა ამრავლონ და, აბა, თუ მათ არა, ვინ უნდა დასცეს მტერს თავზარი, წარმოვიდგინე, როგორ დაშვენდებოდა ჯარისკაცის ფორმა, და ვკითხე ჯარში მოსვლის მიზანი.

- ამ წუთისოფელს ადამიანი მხოლოდ ღირსეული სიცოცხლისთვის და სიკვდილისთვის უნდა მოევლინოს. ვაჟკაცო¬ბისა და გმირობის მაგალითს მამაჩემი მაძლევს. ის 30 წლის იყო აფხაზეთის ომში რომ დაიღუპა.. მე აქ მისი საქმის გასაგრძელებლად მოვედი. ვახტანგს სახე შეეფაკლა, ენას უკიდებდა, მაშინ მეგონა ნერვ¬იულობის გამო, თურმე მამის სიკვდილის შემდეგ ნერვული სტრესის შემდეგ ემართებოდა ხოლმე ასე.

ცოტა სული მოითქვა და განაგრძო: გავიფიქრე საკონტრაქტო სამსახურში ჩავეწერები და ასე მოვიხდი ქვეყნის წინაშე ჩემს ვალს. თანაც მინდა, დედაჩემს მძიმე შრომა შევუმსუბუქო და თავად ვიზრუნო ოჯახზე, _ სიტყვა რომ დაამთავრა, შვებით ამოისუნთქა და ისეთი კრიალა თვალე¬ბით ამომხედა, სიამაყით ავივსე, ასეთი ბიჭების შემხედვარე მტერი რას დაგვაკლებს. მხარზე ხელი დავკარი და შევუძახე: აბა, შენ იცი, როგორ კარგად იმსახურებ.

-პეტეფი, ,,მე ერთი ფიქრი მაწუხებს მარად…“

- ასე დაიწყო სახმელეთო ჯარების მე-4 ქვეითი ბრიგადის 42-ე მსუბუქი ქვეითი ბატალიონის მსუბუქი ქვეითი ასეულის მსუბუქი ქვეითი ოცეულის მსუბუქი ქვეითი ათეულის მეტყვიამფრქვევე კაპრალ ვახტანგ გზირიშვილის სამხედრო სამსახური ვაზიანში.

დდედას დაურეკა სტამბულში დედას:

_ დედა, მომილოცე ჯარისკაცი გავხდი. უკვე კარანტინიც გავიარე და სამხედრო ფიციც დავდე.

_ გიორგი შალამბენიძე, ,,სახლი მინდოდა მქონოდა~.

7. _ ცეკვა ,,ხორუმი“

_ ცხინვალის რეგიონში სამშვიდობო ბატალიონი იდგა. აჩაბეთში იყო ვახტანგ გზირიშვილიც. ვახოს დაწვრ¬ილებით ჰქონდა ოსეთ-საქართველოს ისტორია შესწავლილი, როგორც კი ბიჭები თავისუფალ დროს იპოვნიდნენ, ვახოს ეძებდნენ, ჩაისვამდნენ შუაში, თავად გარშემო შემოუსხდებოდნენ და სულგანაბულები უსმენდნენ მის საუბარს.

_ ომი დაიწყო. დიდი ხანია ვიცოდი, რომ დაიწყებოდა. ვგრძნობდი. თქვენც, ალბათ, ასევე. ოღონდ განსხვავება იმაშია, რომ თქვენ გეშინიათ ჩემი დაკარგვისა. ჩვენ კი არაფრისა არ გვეშინია.

- დე, მე მინდა შენც ისე უყურებდე ამ ომს, როგორც მე ვუცქერი, უშიშ¬რად, უწუხილოდ.

დე, თუ ჩემი ბედი ამ ომში დამთავრდება, თუ მე სიკვდილი მიწერია ამ ომში, ძალიან ძვირად დაუსვამ მტერს ჩემს სიცოცხლეს. დაე, თქვენ ნუ შეგრცხვებათ, რომ მე თქვენი სისხლი და ხორცი ვარ.

თქვენ შეგიძლიათ, ამაყად სთქვათ, რომ ვიცავ ჩემს სამშობლოს. მად¬ლობელი ვარ, დედა, შენი სიმართლე და ვაჟკაცობა რომ მასწავლე. ხომ გახსოვს, ქართველი დედები უცრემლოდ ისტუმრებდნენ შვილებს აუცილებელ სიკვდილთან, რადგან სამშობლოსთვის სიკვდილს არ უხდება ცრემლი.

_ის მიდიოდა უშიშრად, მაგრამ დამძიმებული გულით. ვერც კი გაათ¬ვითცნობიერა, ისე მოხვდა ფრონტის წინა ხაზზე. ყურთან უწუწუნებდა მტრის ტყვიები, მაგრამ ერთი წამით არ გაუვლია გულში შიშს, ისე აენთო ეს ერთი შეხედვით დინჯი და ჩუმი ბიჭი. თანამებრძოლებს უკ¬ვირდათ მისი შემართებული საქციელი და გამბედაობა (ამას მაშინ ვერ ათვითცნობიერებდნენ, ყველაფერი რომ დამთავრდა, მერე იხსენებდნენ მეთაურები და რიგითებიც).

_მირზა გელოვანი.

ბედმა უცნობი გზით გამაქამანა,

თქვენ დარჩით შორი... ცაზედაც შორი...

და, როგორც კარტში აგურის ქალებს,

გქონდათ ქერა თმა და ყელი ბროლის.

მე გპირდებოდით, რომ დავბრუნდები,

რომ თქვენი თმები დამაბრუნებენ,

მაგრამ დღეები, როგორც ქურდები,

ჩემს შეპირებას ანადგურებენ.

და სადმე ტყვია თუ გააციებს

გულს საშინელი განადგურებით,

თქვენ მაპატიეთ, ჰო, მაპატიეთ,